W pozwach składam wnioski o zabezpieczenie powództwa, co oznacza, że staram się już na samym początku procesu uzyskać postanowienie Sądu, na mocy którego raty kredytu są wstrzymane.
Analiza orzecznictwa wskazuje na to, że przed czerwcem 2023 r. niektóre Sądy uwzględniały takie wnioski w sprawach, gdzie suma wszystkich zapłaconych rat kredytu była równa albo większa od kwoty, jaką pożyczył bank udzielając kredytu.
Dla przykładu można podać następujące, publikowane orzeczenia, w których Sądy udzielały zabezpieczeń:
- dnia 9 czerwca 2020 r., sygn. akt I ACa 80/19, Sąd Apelacyjny w Łodzi udzielił powodom zabezpieczenia roszczeń poprzez zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo –odsetkowych oraz zakazanie pozwanemu składania oświadczeń wzywających do zapłaty oraz oświadczeń woli o wypowiedzeniu umowy kredytu. Zabezpieczenie zostało udzielone pod warunkiem, że suma wszystkich świadczeń zrealizowanych przez danego kredytobiorcę na rzecz banku w wykonaniu danej umowy kredytu będzie wyższa, niż kwota kredytu w złotych polskich rzeczywiście udostępniona przez
bank w wykonaniu tej umowy kredytu. - W postanowieniu SO w Warszawie z 24.6.2020 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt XXV C 400/19 również stwierdzono, że zasadne jest udzielenie zabezpieczenia w sytuacji spłaty kapitału kredytu: „W ocenie Sądu, dalsze uiszczanie przez powódkę rat kredytu, tj. spełnianie świadczenia, co do którego na obecnym etapie postępowania uznać należałoby, że nie ma oparcia w umowie, doprowadzałyby do niezasadnego obciążenia powódki i bezpodstawnego wzbogacania pozwanego, bezzasadnie zwiększając skalę prawdopodobnych przyszłych rozliczeń miedzy stronami koniecznych w przypadku stwierdzenia nieważności umowy. W uzasadnionym interesie kredytobiorcy nie jest więc dalsza realizacja umowy kredytowej. Celem powództwa o ustalenie nieważności jest doprowadzenie do sytuacji, w której powódka nie będzie musiała spłacać kredytu w ogóle. W związku z powyższym, niecelowe jest to, aby spłacała swój kredyt w toku procesu. Dodać należy, że powódka dokonała spłaty kwoty wynoszącej co najmniej 283.802,64 zł (stan na dzień 7 sierpnia 2018 r.) Ewentualne uwzględnienie powództwa spowoduje konieczność rozliczenia się stron, przy czym nie można wykluczyć, iż w takiej sytuacji, to powódce służyć będzie roszczenie o zwrot wpłaconych kwot. Postulowane zabezpieczenie powództwa – poprzez unormowanie praw i obowiązków stron postępowania na czas jego trwania w sposób wskazany we wniosku o zabezpieczenie – zmniejszy tego rodzaju roszczenie. Brak zabezpieczenia zgłoszonego roszczenia niepieniężnego sprawi natomiast, że powódka – która spłaciła już kwotę przekraczającą kapitał – będzie zobowiązana dalej dokonywać spłat, a ponadto spłaty te są niewątpliwie odczuwalne dla jej gospodarstwa domowego. Właśnie w tego rodzaju sytuacji – uprawdopodobnieniu, iż wskutek dalszego wykonywania umowy należność powódki będzie narastać, przy jednoczesnym niebagatelnym obciążeniu powódki miesięcznymi ratami – należy w ocenie Sądu Okręgowego upatrywać poważnego utrudnienia osiągnięcia celu postępowania (tym samym Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z dnia 1 kwietnia 2020 r., sygn. akt VI ACz 1137/19). Zasadnym było zatem udzielenie zabezpieczenia poprzez przyznanie powódce uprawnienia do wstrzymania dokonywania spłat rat kredytu w terminach i wysokościach wynikających z umowy kredytu hipotecznego nr (…) indeksowanego do CHF oraz zakazanie obowiązanemu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu.”.
- W powyższy kierunek orzeczniczy wpisują się przywołane wyżej orzeczenia, w których sądy udzieliły zabezpieczenia w sytuacji spłaty kapitału. (m.in. postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19.04.2021 r., sygn. akt XXVIII C 1534/21, postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28.04.2021 r., sygn. akt XXVIII C 3827/21, postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29.05.2021 r., sygn. akt XXV C 1250/21, postanowienie Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 21.06.2022 r., sygn. akt I C 945/20).
W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-287/22, udzielono zielonego światła do ubiegania się o zabezpieczenie powództwa uznając, że udzielenie powodowi zabezpieczenia powództwa przez wstrzymanie rat może być niezbędne dla zapewnienia pełnej skuteczności orzeczenia stwierdzającego nieistnienie stosunku prawnego, wynikającego z umowy kredytu.
Z mojego doświadczenia wynika, że uwzględnienie wniosku zależy od danego Sądu. Nawet jednak, gdy Sąd oddali wniosek, można zaskarżyć taką decyzję. Koszt zażalenia to 100 zł.
