Stosownie do art. 3a ust. 2 ustawy o komornikach sądowych, w przypadku nie doręczenia pozwu w postępowaniu cywilnym, komornik ustala, czy adresat zamieszkuje pod danym adresem.
Uregulowanie samo w sobie jest słuszne, jednak praktyka pokazuje, że owo ustalenie przez komornika miejsca zamieszkania bywa pobieżne, mimo że pociąga za sobą poważne skutki dla pozwanego.
Niestety komornicy nie zawsze starannie ustalają czy chociaż nie starają się ustalić adresu zamieszkania pozwanego, a protokoły komornicze często są bardzo lakoniczne.
W postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 23 lutego 2021 r., I ACz 254/20 najnowsze przepisy doręczenia komorniczego poddano dogłębnej analizie. W sprawie rozpatrywanej przez sąd rzeszowski ustalono, co następuje: „Ustawodawca umieścił w przepisach u.k.s. domniemanie odbioru pisma doręczanego w trybie przewidzianym w art. 1391 § 2 k.p.c. w ostatnim dniu 14 dniowego terminu (w zdaniu 3 ustępu 3 art. 3 u.k.s.), warunkując to domniemanie uprzednim ustaleniem przez Komornika, że adresat zamieszkuje pod podanym adresem.
Podstaw do takiego ustalenia nie można jednak wywieść z protokołu z czynności dokonanych w dniu 10 marca 2019 r. oraz zawiadomienie z 7 maja 2019 r. Dokumenty te wskazują, że Komornik i dokonujący czynności Asesor Komorniczy przyjęli, że miała miejsce sytuacja, o której mowa w art. 3a ust. 3 zd. 1 i 3 u. o k.s., a zatem, że wobec ustalenia, że pozwany zamieszkuje pod wskazanym adresem – zachodzą podstawy do pozostawienia w jego skrzynce pocztowej zawiadomienia, informacji i pouczenia, o którym mowa w ust. 3 zdaniu 1 tego przepisu, ze skutkami doręczenia dla potrzeb procesu o zapłatę.
To ustalenie o zamieszkaniu pozwanego dokonane przez Asesora Komorniczego opierało się na ujawnionym w protokole z czynności zapisie, że od sąsiadki uzyskał informację, że pozwany zamieszkuje pod wskazanym adresem (wskazanym w pozwie).
Nie budzi wątpliwości, że tego rodzaju ustalenie zasadnie podlegało weryfikacji przez Sąd Okręgowy i prowadziło do oceny, że nie było ku temu podstaw faktycznych. Zanotowana w protokole informacja jest wysoce nieprecyzyjna i nie zawiera wyjaśnień pozwalających ocenić na jakiej podstawie osoba ta opiera swoje twierdzenie o zamieszkaniu pozwanego (czy są to jej osobiste obserwacje, czy tylko oparte na danych wynikających ze spisów lokatorów itp.). Wymogi protokołu sporządzonego według art. 809 k.p.c. zakładają, że nie tylko końcowy wynik ustaleń winien być wciągnięty do protokołu ale też zakres i sposób dokonywanego rozpytania wśród sąsiadów.
Okoliczności powyższe uzasadniają stwierdzenie, że powód nie dostarczył potwierdzenia doręczenia przez komornika, o którym mowa w art. 1391 § 1 k.p.c.” -koniec cytatu.
Reasumując nawet gdyby komornik ustalił w takim lakonicznym protokole, ze pozwany zamieszkuje pod danym adresem, to i tak protokół takiej treści nie mógł być podstawą uznania doręczenia za skuteczne, ponieważ protokół winien nie tylko zawierać końcowy wynik protokołu, ale wyjaśniać na jakiej podstawie oparto swoje twierdzenie.
